Nutuk

Durumun dehşet ve korkunçluğu karşısında, her yerde, her bÖlgede birtakım kimseler tarafından kurtuluş çareleri düşünülmeye başlanmıştı. Bu düşünce ile yapılan teşebbüsler birtakım kuruluşları doğurdu. Örnek olarak, Edirne ve çevresinde Trakya - Paşaeli adıyla bir dernek vardı. Doğuda Erzurumda ve Elazığda Rele genel merkezi İstanbulda olmak üzere Vilayat-ı Şarkiye Müdafaa-i hukuk-ı Milliye Cemiyeti kurulmuştu. Trabzonda Muhafaza-i Hukuk adında bir dernek bulunduğu gibi, İstanbulda da Trabzon ve HaValisi Adem-i Merkeziyet Cemiyeti vardı. Bu dernek merkezinin gÖnderdiği temsilcilerle, Of ilçesinde ve Rize sancağında da şubeler açılmıştı.